Biyomimikri Nedir? Bina Tasarımında Biyomimikri

Biyomimikri nedir, bina tasarımında biyomimikri gibi konuyla ilgili merak ettiğiniz her detaya yazımızda yer verdik. Eğer siz de konu hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız bütün sorularınızın yanıtlarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Tarih boyunca insanoğlu; doğayla hep iç içe olmuştur. Tasarımları ile çevresini şekillendiren kişilerin doğanın mükemmelliğini taklit etmeye çalıştığını pek çok tarihi eserde rastlayabiliriz. Kökeni eski dönemlere kadar uzanan bu davranış şeklinin disiplin olarak karşımıza çıkması yenidir. Günümüzde mühendislik, bilim ve tasarım alanlarında görülen bu disiplin, biyomimikri başlığı altında toplanmıştır.

Biyomimikri Nedir? 

Yunanca yaşam anlamına gelen bios ve taklit anlamına gelen mimesis sözcüklerinin birleşmesinden oluşan Biyomimikri, yaşamı taklit etmeyi ifade eder. Daha sürdürülebilir bir dünya için tabiatın tasarımını taklit eden bir yaklaşımıdır. Doğayı yaratıcı bir biçimde inceleyerek yeni ürünler geliştirmeye yarayan biyomimikri, özellikle son yıllarda mimari, elektronik, mühendislik ve şehircilik gibi pek çok farklı alanda uygulanmaktadır.

Tabiat, en verimli yöntemlere ve en iyi tasarımlara sahiptir. İnsanoğlu da yaşamdaki zorluklara karşı çözümleri bu yöntemlerde aramaktadır. Doğadaki mükemmel işleyiş, binlerce senedir bu konuda insanlara ilham kaynağı oluyor. Esinlenilen tasarımları, teknolojik gelişmelerden gündelik yaşantıya dek birçok alanda kullanılmaktadır. Örneğin bir helikopteri incelediğinizde yusufçuğa benzeyen yapısını görebilirsiniz. Helikopter, yusufçuk böceğinin özelliklerinden ilham alınarak tasarlanmıştır. Doğadan esinlenilerek geliştirilen birçok örnek bulunabilir. 

Son yıllarda yaşanan çevre problemleri özellikle insan yaşamını kolaylaştırmak için geliştirilen yöntemlerin birer sonucudur. Gezegenin kapasitesinin üzerinde kaynak kullanımı, araçlar ve sanayi insanoğluna bugün yeni çözümler aratıyor. İşte bu noktada biyomimikri karşımıza çıkmaktadır. Çevre ve verimlilik odaklı çalışmalar, yaşamımızdaki yerini almaya devam ediyor. 
 

Mimaride Biyomimikri Ne Demek?

Mimarlık alanındaki uygulamalara ilham vermesi bakımından doğadaki canlılardan öğrenilecek birçok bilgi vardır. Biyomimikri olarak bilinen ve tabiattan esinlenen bu yaklaşımdan mimarlıkta çeşitli alanlarda faydalanılabildiği görülmektedir. Bu yaklaşımının uygulandığı önemli mimari uygulamalar bulunmaktadır. Mimarlık alanında tabiattan esinlenme farklı alanlarda söz konusu olsa da, uygulamaların genelinde gözlenen ortak payda ele alınan sorunun çözümündeki etkinliktir. Mimari tasarım aşamasında tabiatın düzeninden faydalanmak ve yapıyı bu tasarım üzerine şekillendirmeye yönelik verilebilecek bir örnek, Zimbabve’de yer alan Eastgate Centre binasıdır. Yapının havalandırma ve ısıl düzenlemesinde, Afrika termitlerinin yuvalarındaki kanallardan ilham alan sistem uygulanmıştır. İç hacimde sıcaklığı dengelemek ve ayrıca enerji maliyetini azaltmak için termit kolonilerinin yuvalarındaki havalandırma ilkesi esas alınmıştır. Yapıda herhangi bir havalandırma sistemi bulunmamaktadır. Pasif soğutma sistemi ile sıcaklık düzenlenmektedir. 

Doğadaki çözümler pratik ve etkindir. Hiçbir organizma fazlalık içermez. Her canlı üstlenilen fonksiyonu karşılamak için ne kadar gerekliyse o kadar malzeme kullanır. Mimarlıkta da amaç, minimum malzemeyle binayı taşıtmanın yolunu bulmaktır. Yumurta veya midye kabuğu, örümcek ağı ve ağaç dalları gibi doğal strüktürlerden esinlenen çok sayıda bina taşıyıcısının etkinliğinde tabiattan ilham almaktadır. Örümcek ağları, asma germe ilkesiyle işleyen doğal strüktürlerdir. Bu strüktürel kurgu özellikle geniş açıklıklı üst örtü tasarımında rastlanır. Münih Olimpiyat Parkı için uygulanmış bu tasarım, strüktürel ve estetik yönden tabiattaki kusursuzluğa yaklaşmış mimarlık ürünüdür. 

İspanya’nın Valensiya şehrinde bulunan Oceanographic Deniz Müzesi yapının betonarme kabuğu, biyomimetik mimarlığın strüktürel uygulamaları için gösterilebilecek bir diğer örnektir. Biyomimetik strüktürler için bir başka örnek de Stuttgart Havalimanı’nda yer alan Meinhard von Gerkan tarafından tasarlanan ağaç strüktürlü taşıyıcılardır. Yapının üst örtüsünü taşıyan kolonlar ve ağaç gibi yukarıdan aşağıya doğru yükleri toplayıp tek bir noktaya iletmektedir. Tabiatın bir diğer mucizesi olan arıların ürettiği petek strüktürü, kullanım etkinliği yönlerinden üstün özellikler taşımaktadır. Dolgu kısmına yüksek düzeyde alan sağlayan petek gözlerinin yan yana uyumu kusursuzdur. Altıgen modüler formun strüktürel avantajlarını kullanan Eden Projesi’nin üst örtüsü de etkin bir strüktürel yapı kabuğudur. 
 

Biyomimikri Neyi Amaçlar?

Biyomimikri, yenilikçi teknolojiler geliştirirken ve tasarım yaparken doğadan ilham almak olarak ifade edilebilir. Biyomimikri ile doğanın geliştirdiği çözümlerin yanı sıra tasarım stratejileri, sistemler ve mekanizmalar da temel alınır.  Bilim ve sanat tarihinde de karşımıza çıkan biyomimikrinin popüler olmasının başlıca nedeni, dünyanın azalan doğal kaynaklarını verimli şekilde kullanma çabasıyla ilişkili olduğu söylenebilir. 

Biyomimikrinin temelinde tabiat vardır ve doğadaki kusursuz işleyişin taklit edilmesiyle sürdürülebilir tasarımlar yapılabilir. Gücünü tabiattan alan yaklaşım, bireyin çevreye karşı duyarlı projeler üretebilmesine imkân tanır. Sürdürülebilir mimari yapı da yanlış bina yapılaşması ve ayrıca çevre dostu olmayan binaların sayısının artması sorunlarına bir çözüm önerisi sunmaktadır. Öyle ki, plansız tasarlanan yapılar ve inşaat alanında yapılan hatalar sonucunda ekosistem zarar görüyor. Sürdürülebilir mimari gelecek nesillere daha yaşanabilir dünya bırakmayı ve daha huzurlu yaşamı mümkün kılmayı amaçlıyor. Yeşil bina ise doğada olumsuz etkisi en az olan ve bakım masrafları düşük, faydalı yapılar üreten, kaynakları verimli şekilde kullanan inşaat yöntemidir. Sürdürülebilir yapı ve yeşil inşaat olarak da tanınan yeşil bina temelde aynı durumu tanımlamak için kullanılır.  

Biyomimikri Neden Önemlidir?

Biyotaklit biyomimikri; sanat, teknoloji ve ulaşım gibi birçok alanda kullanılabilir. Biyomimikrinin önemli örneklerinden biri, Leonardo da Vinci’nin, kuşların yapısından esinlenerek tasarladığı uçan makinelerdir. Wright kardeşler de uçak tasarımı için aynı şekilde kuşların kanat yapısından esinlenmiştir. Japonya’daki hızlı trenlerin tasarımında Yalıçapkını kuşlarının ince gagalarından ilham alınmıştır. Bu şekilde trenin hızı artarken gürültü de azalmıştır. Doğadan ilham alan örneklerin birçoğu, önemli detayları ortaya çıkaran inovatif projelerdir. 

Bina Tasarımında Biyomimikri

Biyomimikri projeleri, sürdürülebilir yapı tasarımı için gerekli olan su verimliliği, sıfır atık sistemler, yapısal verimlilik ve enerji temini için çözümler sunar. Mimaride ısı yalıtımının temelini oluşturan termit evlerini düşünün. Termitler boylarına oranla yüksek yapıları inşa eden en başarılı inşaatçılardandır. Mimar Mick Pearce ise termitlerden ilham alarak bina tasarladı. Mimar Joseph Paxton, Kristal Palace’ı nilüfer bitkisinin yapraklarını gözlemleyerek tasarlamıştır. Biyomimikri tasarımın ilk örneklerinden Eyfel Kulesi uyluk kemiğinden ilham alınarak tasarlanmıştır.
 

Biyomimikri Örnekleri Nelerdir?

Mimarlık ve tabiat arasındaki iletişim geçmişten bu yana artarak devam ediyor. Mimaride biyomimikri örnekleri yalnızca yapıların dış kabuğunun doğadan ilham alınması değil işleyiş açısından da doğadan esinlenilmesi ve projeye yansıtılması önemlidir. Genellikle geceleri hareket eden yarasalar, etrafa titreşimler yayar. Bu titreşimler engellere çarparak geri döner. Yarasalar bu sayede yönlerini belirler. Bu yöntemden ilham alınarak geliştirilen radarların çalışması da aynı sisteme dayanır. Arıların bal peteklerinde yer alan altıgen yapı, teleskopların yapımında ilham olmuştur. Teleskoplarda, ışıkların daha iyi çekilebilmesi için altıgen yapı kullanılır. Altıgenler teleskoplara yüksek kalite ve geniş görüş alanı sağlarken genel yapının da kuvvetli olmasına yarar. Yalıçapkını kuşları, suya hızlı şekilde dalarak avlanırlar. Trenleri daha hızlı ve sessiz hale getirecek yöntemler arayan tasarımcılar yalıçapkınının avlanma tekniğinden esinlenmişler. Havadan suya geçişi kusursuz sağlayan yalıçapkınının kafa yapısı, trenlerin tasarımına ilham olmuş.
 

Biyomimetik Mimari Ve Sürdürülebilirlik

Teknolojinin gelişmesiyle beraber insanın tabiatı taklit edebilme yeteneği çok daha ilerlemiştir. Bu gelişimin, mimarlık disiplininde yeni ufuklar açtığı söylenebilir. Biyomimetik mimari olarak isimlendirilen bu yeni bakış açısının en önemli sonucu sürdürülebilir tasarımlar yaratabilmeye olanak tanımasıdır. Günümüzde birçok mimar biyomimikriden yararlanmaktadır. Bu yaklaşımla tasarlanan yapıların örneklerinden biri Vincent Callebaut Architectures imzalı Notre Dame Katedrali çatı önerisidir. Yangında hasar gören çatının yerine tavsiye edilen tasarım, yenilikçi bir biyomimetik mimari örneğidir. 
 

Tunex ile Ses Yalıtımında Doğadan İlham

DKM İnşaat, 2015 senesinde uzun ar-ge çalışmaları sonucu kauçuk köpüğü ısı yalıtım malzemesini geri dönüştürerek Tunex darbe sesi yalıtım şiltesini üretmiştir. Çalışmaların devamında ömrünü tamamlamış lastiklerini de bu dönüşüm üretimine dâhil ederek ürün yelpazesini genişletmiştir. Darbe sesi yalıtım şiltesi, ağır ses bariyeri, hava doğuşlu ses yalıtım şiltesi, bant ve şeritlerden oluşan Tunex ileri dönüşüm çözümler sunmaktadır. Tesisat, jeneratör,  havalandırma ve adım sesleri gibi ses yalıtımı konusundaki tecrübe ve uzmanlık sayesinde geliştirilen ses yalıtım ürün grubu TUNEX, yapılarda ses geçişini en üst seviyede önlemektedir.